Verkondiging in de Sint Jansbasiliek
Allerheiligen, zaterdag 1 november 2025
Afbeeldiging: Graduale, Hubert Cailleau, Valenciennes, ca. 1490-1520
‘De redding komt van onze God die op de troon zit en van het Lam!’
Allerheiligen is de dag waarop de redding gevierd wordt.
Dit hoogfeest, – in de middeleeuwse kloosterwereld van de benedictijnen ontstaan, op de dag waarop zomer en oogsttijd voorbij zijn, de vruchten van de aarde binnengehaald en God ook gedankt werd voor de oogst aan heiligen, rechtvaardigen, martelaren, profeten, belijders, en gebeden werd (en wordt) voor de zielen van doden die er mogelijk nog niet zijn, – dit feest is een tegenhanger in de herfst van het paasfeest.
Op Allerheiligen zien wij op naar de grote namen, die de weg naar heiligheid ten einde toe zijn gegaan; die hun rug recht gehouden hebben in deze vaak harde, onrechtvaardige wereld, waar de verdeeldheid, de dubbele agenda’s, de hardheid lijken te regeren. Om heilig te worden moet je inderdaad sterk staan, niet omkoopbaar met geld of mooie beloften.
Wij kijken graag naar de heiligen, de overwinnaars. We koesteren ons, die tot de grote meerderheid der onbekenden horen, een beetje in hun glorie-zon.
Gelukkig vergeet de kerkgemeenschap ook de kleine zielen niet, die het register van de zaligen en heiligen niet of nog niet hebben gehaald. De hemelse heiligenlijst is ongetwijfeld vele malen groter dan de Vaticaanse.
Vandaag vieren wij de redding. Van wie?
“Van God die op de troon zit en van het Lam”.
Johannes gebruikt in zijn Apolyps, zijn boek Openbaring, geheimtaal.
Hij schreef zijn boek in de eerste eeuw, waarin de minderheid van christenen naar de mens gesproken tot de losers, de verliezers, de stumperds behoorden, een mengeling van deftige burgers, arbeiders en niet weinige slaven. Het was soms gevaarlijk om als christen bekend te staan. Vandaar die geheimtaal.
God zetelt op de troon, zo ziet Johannes het in zijn visioen voor zich.
Dat is een vertrouwd godsbeeld. God hoog verheven boven onze aarde, boven ons leven als stervelingen. Een heel werelds beeld eigenlijk, dat doet denken aan de machtige heersers, de keizers Augustus en Tiberius, de Poetins en de Trumps. Hoog gezeten in hun macht, mensen en machten bestierend, omkopend met invoerrechten en manipulerend om maar aan de macht te blijven. Ook al wankelt hun troon, ook al zijn ook zij voorbijgangers en sterfelijke mensen, zij wekken de indruk dat zij almachtig zijn.
Vele gelovigen van verschillende godsdiensten hebben zo’n godsbeeld. God hoog op zijn troon gezeten. Johannes moet gedacht hebben aan de Romeinse keizer. Talloze volken, ook dat van Israël, waren aan hem onderworpen. Als een godheid zetelde hij op zijn troon. Als een leeuw was hij.
‘De redding komt van onze God die op de troon zit en van het Lam!’ En van het Lam. Dat is geheimtaal voor de persoon van Jezus, – gekruisigd, gestorven en verrezen. Hierdoor komt het godsbeeld van Johannes en van de christenen in een heel ander licht te zijn. God is geen ongenaakbare heerser op een troon. Hij deelt de overwinning met een Mens die zich niet gedraagt als een verscheurende leeuw, maar als een Lam.
Hier is geen God die volstrekte onderwerping wil aan zijn soms onbegrijpelijke wil en wet. Hier is een God die Zich kwetsbaar maakt en Zich schaart aan de kant van de sterfelijke, aan aardse machten onderworpen mensen. Die daar staan voor de troon en voor het Lam, gekleed in witte gewaden en met palmtakken in de hand. Witte gewaden: zij zijn niet bevlekt door corruptie en hebben niet meegedaan aan het bloedvergieten. Palmtakken: zij zijn de geredden, de overwinnaars van deze wereld.
“Wie zijn dat in die witte gewaden en waar komen zij vandaan? Dat zijn degenen die komen uit de grote verdrukking…”
Wij verklaren hen heilig. Wij vieren hun redding. Dat zij met Jezus mogen leven voor God. De menigte van heiligen uit de kinderen van Israël en uit alle rassen en stammen en volken en talen worden ons vandaag ten voorbeeld gesteld. Niet zozeer om ons aan hen te vergapen zoals wij doen met de grote overwinnaars in de politiek en de sport, maar om hen na te volgen.
De weg naar heiligheid is ook voor ons. Niet dat wij de wereld moeten ontvluchten, levend als een wandelend heiligenbeeld. Maar wel dat wij met de hulp van Gods genade proberen nederig van hart te leven, treurend met de treurenden, zachtmoedig, dorstend naar gerechtigheid, barmhartig, transparant/zuiver van hart en vrede stichtend.
Dat geve ons God op voorspraak van zijn heiligen. Amen.
pastoor Nico van der Peet
