De Sint Jansbasiliek

Over

Johannes de Doper riep en roept nog steeds een ieder op te gaan tot God, zo getuigt het citaat uit het Sint Janslied.

Al vanaf de 11de eeuw zijn de kerken in Laren gewijd aan Johannes de Doper. De Sint Jansbasiliek zoals hij nu aan de Brink in het Noord-Hollandse Laren staat, dateert slechts uit de jaren twintig van de 20e eeuw. Maar zoals het chronologisch overzicht laat zien, gaat de geschiedenis van de parochie terug tot in de Middeleeuwen. De huidige kerk werd volgens het ontwerp van architect Wolter te Riele gebouwd in 1924/’25.

De beide imposante torens steken 50 meter boven de dorpse Brink uit. Boven het gedeelte van de kerk waar de liturgie wordt gevierd, geeft de hoge koepel (symbool van de hemel) een extra ruimtelijk effect.
De titel basiliek verkreeg de kerk in 1937 en dat heeft alles te maken met de oude processietraditie, waarom de Larense Sint Jan bekendheid geniet.
De Paus geeft kerken soms de titel Basilica Minor. Nederland kent twintig van dergelijke kerken. De eretitel wordt ondermeer verleend wanneer de kerk een meer dan plaatselijke betekenis heeft, vanwege de bijzondere architectuur of wanneer het om een belangrijke bedevaartskerk gaat. Dit was dus in Laren het geval. Toen het in 1936 vijftig jaar geleden was dat voor het eerst het Heilig Sacrament in de processie werd meegedragen is de Paus om een bijzondere gunst gevraagd. Een jaar later op 24 juni 1937 zond Paus Pius Xl een telegram met de boodschap dat de Larense Sint Jan zich voortaan Basilica Minor mag noemen.
Twee symbolen van deze waardigheid treft U aan in de kerk:
het tintinnabulum (klokje om de komst van een hoog- waardigheidsbekleder aan te kondigen) en het conopeum (een parasol).

Het orgel

Bij vervanging van de Waterstaatkerk door het huidige kerkgebouw van architect W. Te Riele in 1925 werd het oude pijporgel van de Utrechtse orgelmaker Gideon Thomas Bätz overgeplaatst. De kerk verkreeg in 1937 het predikaat ‘basiliek’. In de Tweede Wereldoorlog werd het orgel vervangen door een orgel van Verschueren. Dit gebeurde door schaarste met minder goede materialen. Al na enkele decennia werd vastgesteld dat het orgel vervangen moest worden. Dat gebeurde in 1974, toen het oude pijporgel werd vervangen – ongetwijfeld om budgettaire redenen – door een elektronisch orgel van Heijligers.
De levensduur van een elektronisch orgel is normaal 15 à 20 jaar. Er deden zich in 1990 enkele vervelende storingen voor.

De geschiedenis

Het waterstaatkerkje van Sint Jan de Doper zoals dat op de foto hiernaast te zien is, oogt idyllisch. Op de achtergrond is de huidige Warrekam zichtbaar, ervoor de pastorie. Maar de werkelijkheid was minder idyllisch. Het kerkgebouw vertoonde flinke mankementen. Bovendien nam de bevolking snel toe. Door import, maar vooral ook door de snel dalende kindersterfte. Dat betekende dat het kerkje al snel te klein werd.

Het is ook uit deze tijd dat de zaterdagavondmis stamt. Die heeft niet te maken met het katholieke gebruik feesten al aan de vooravond te vieren. De zaterdagavondmis stamt uit de tijd dat – inderdaad – de Nederlandse parochies zodanig uit hun kerken barstten dat men noodgedwongen zijn toevlucht zocht tot de vooravond en daarmee in de wereldkerk een trend zette.

De bekende pastoor Th.W. Hendriks pleegde overleg met zijn kerkbestuur dat in die dagen bestond uit de heren A. van Kessel, P. van Dijk, Elbert Majoor en Lambert Smit. Het zou een nieuwe kerk met een nieuwe pastorie worden.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Vul onderstaand formulier in en we sturen jou de maandelijkse nieuwsbrief per mail toe!