Verkondiging in de Sint Jansbasiliek, 27/28 september 2025
Zesentwintigste zondag door het jaar[1]
Die rijke man in de onderwereld na een leven van feesten en zwelgen, brengt eindelijk wat inzicht en medelijden op, met zijn vijf broers die nog in leven zijn. Hij gedraagt zich overigens nog steeds als een directeur die gewend is bevelen te geven en weinig te luisteren. Eerst moet de arme Lazarus, die hij bij leven nooit een blik heeft waardig gekeurd, ook al lag hij aan zijn poort en kon hij hem niet missen, zijn smachtende tong bevochtigen, dan moet er iemand uit de doden naar zijn feestende broers toegaan.
Dit jaar luisteren wij bijna elke zondag naar de evangelist Lucas. Van de vier evangelieschrijvers is hij het meest bezig met de zieken en vooral de armen. Wij zouden zeggen: hij had een sterk sociaal gevoel. Lucas onderwijs ons: als je Jezus wil volgen, christen wil zijn, naar de hemel wil gaan, moet je de aardse werkelijkheid niet negeren: het lot van de armen, de zorgeloosheid en lichtzinnigheid van rijken, van wie de bezitsdrang en consumptiedrift maar niet óp kan.
Niet iedereen hoort dat graag. U en ik misschien ook wel niet.
Er zijn gelovigen die vinden dat het in het geloof alleen moet gaan om de band met God, het heil van de ziel. Al die aardse zaken, dat wordt in hun ogen al gauw te politiek. Zo maken zij het geloof, de boodschap van Jezus in het evangelie tandeloos en ongevaarlijk, iets voor vrome zielen, iets voor achter de eigen voordeur en niet voor de echte grote mensenwereld buiten.
Maar nee, zij/wij krijgen niet onze zin. Het evangelie van vandaag verwijst ons naar de aarde, naar het heden. Leef zo dat zij toekomst heeft, dat de nieuwe generaties ook nog deel van leven hebben. Eet de toekomst niet op. Wat wel gebeurt, waarschuwt de profeet Amos.
Op ivoren bedden eten zij, terwijl zij uit brede schalen wijn drinken en hun tere huid exquis verzorgen, de lammeren van de kudde en de kalveren uit de stal opeten. Dat wil zeggen: zij eten en drinken meer dan hen toekomt. Ook de jonge dieren, het voedsel van morgen moet eraan geloven. Wie zo leeft snijdt de toekomst af. Sommigen ook in onze dagen doen dat: zij smalen op diegenen die opkomen voor onze kwetsbare aarde en haar klimaat. Zij drijven de spot met de huidige profeten. Laten we eten en drinken en genieten, want morgen zijn we misschien dood.
Abraham, de eerste gelovige waarschuwt.
Nu kun je maar beter luisteren, nu er nog iets te herstellen is van het onrecht, van de ten hemel schreiende verschillen tussen arm en rijk, van het geweld de kwetsbaren aangedaan.
“Zij hebben Mozes en de profeten.”
Daarvoor komen wij elke zondag naar de kerk om die profetische woorden te horen en te zingen en ernaar te leven, als het even kan en als het goed is. Ook Paulus in zijn brief aan zijn medewerker Timoteüs spoort ons krachtig aan. “Streef naar gerechtigheid, godsvrucht, geloof, liefde, volharding, zachtmoedigheid.”
Kom daar nog eens om: zachtmoedigheid. “Strijd de goede strijd van het geloof, grijp het eeuwig leven.”
Er wordt veel gestreden in onze wereld, het is niet bij te houden. En zelfs in straten en op pleinen in onze dorpen en steden. Dat is enigszins te verklaren. Er zijn grote problemen die maar niet tot een oplossing neigen. Dat is de strijd buiten onszelf, waar wij al of niet actief aan deelnemen. Die strijd kan goed zijn, maar niet zelden is zij grimmig, harteloos, gewelddadig of kwaadaardig.
Er is een ook een goede strijd, die ieder mens voert. Dat is de strijd met jezelf, de overwinning op wantrouwen, egoïsme, liefdeloosheid, krachteloosheid, hardheid. Paulus schrijft: er bestaat een goede strijd, die van het geloof, van het vertrouwen. Het is een strijd die niet op straat wordt gevoerd, maar die plaatsvindt in jouw eigen innerlijk.
Paulus schrijft: het is de strijd die Jezus heeft geleverd voor de man die Hem overliet aan marteling en dood: Pontius Pilatus, die als een schrikbeeld en als een waarschuwing telkens weer in ons Credo opduikt. Naar de mens gesproken heeft Jezus van Pilatus verloren, maar op een ander vlak heeft Hij hem overwonnen. Hij heeft de goede belijdenis afgelegd. Daardoor werd Jezus een kwetsbare mens, zo arm en kwetsbaar als de Lazarus uit ons evangelie. Door zijn vertrouwen, zijn armoede en zijn lijden heeft Jezus de machten van het kwaad overwonnen, over de dood gezegevierd. Laten wij met Hem die innerlijke strijd leveren. Amen.
[1] Amos 6, 1a.4-7; 1 Timoteüs 6, 11-16;Lucas 1 6, 19-31
