Verkondiging in de Sint Jansbasiliek te Laren, 6/7 september 2025
Drieëntwintigste zondag door het jaar.[1]
Dezer dagen lees ik een boek over de kerkgeschiedenis van West-Europa in de periode van de vierde tot de achtste eeuw. Een boeiend boek en ook heel leerzaam.
Tot in de vierde eeuw bestond de kerk uit gelovigen die als volwassenen gekozen hadden voor het geloof en het doopsel. Nog geen tien procent van de mensen was gedoopt. Wanneer je daarvoor koos moest je een lange weg gaan van voorbereiding, catechese en innerlijke bekering en gebed.
Een kleine kerk met vurige gelovigen was het gevolg.
Dan wordt, in de loop van vierde eeuw de katholieke gemeenschap een staatskerk. De keizer, de vorsten van Europa werden christenen, laten zich dopen, uit geloof, maar ook wel een beetje uit berekening. Zij ontdekten dat het geloof, de kerk, het netwerk van bisschoppen hun volk bijeen konden houden, een zinvolle inhoud aan hun leven konden geven. In het kielzog van de keizer en van koningen werden hun ambtenaren en het grootste deel van hun volken gedoopt. De vele kerken die in betrekkelijk korte tijd werden gebouwd, stroomden vol. Maar niet al die mensen waren gedoopt uit innerlijke overtuiging. Bij gebrek aan menskracht waren ook niet allen goed voorbereid en onderwezen. De kerk werd groot in getal maar innerlijk verzwakt.
Het lijkt soms wel of de geschiedenis zich een beetje herhaalt. In onze dagen laten nog maar weinige mensen na lang nadenken en overwegen hun kinderen of zichzelf dopen. Wij zijn geen staats- geen volkskerk meer en wij gaan qua aantal gedoopten weer richting het percentage van het begin van de vierde eeuw.
Bij Jezus zien wij iets dergelijks gebeuren.
Er staat: “grote menigten trokken met Jezus mee.”
Jezus is onderweg naar Jeruzalem. Sommigen dachten: ‘daar zal Hij koning worden. Laten we Hem volgen, wij staan graag aan de kant van de winnaars.’
Ook in onze tijd stemmen velen strategisch. Wat is fijner dan bij de winnaars te horen. Zo ook velen van de volgelingen van Jezus. Niet allemaal. Er waren ook diep overtuigde mensen, die Jezus niet volgden om de macht, maar om zijn prediking, zijn keuze voor de armen, voor gerechtigheid, zijn liefde voor de waarheid, wat het ook zou kosten.
Wat het ook zou kosten. Wij weten nu hoeveel het Jezus heeft gekost.
Jezus wijst die talloze enthousiaste volgelingen daarop. Hem volgen is niet zo gemakkelijk als met onze sociale media, waar je met één klik iemand kunt gaan volgen en als hem of haar je niet meer bevalt kunt ‘ontvolgen.’
Jezus kiest niet voor een snelle populariteit. De band met Hem, Hem volgen, stijgt uit, horen wij Hem zeggen, boven alle bindingen die je in je leven hebt gekregen en bent aangegaan. Zelfs je familie. Dat is voor ons een gevoelig punt. In onze sterk geïndividualiseerde maatschappij worden onze familiebanden steeds belangrijker.
En dat is vanzelfsprekend goed. Maar een mens mag ook proberen zichzelf te worden, eigen keuzes te maken. We kunnen niet eeuwig op de bank blijven zitten, een beetje angstig voor een leven buiten de kleine kring. Natuurlijk hoeven wij onze familieleden en alwie en alwat ons vertrouwd is niet haten. Maar Jezus houdt die mensen en ons voor dat Hem volgen geen hype is, maar een diepgaande band, een verbond, een vriendschap.
“Als iemand zijn kruis niet draagt en Mij volgt, kan hij mijn leerling niet zijn.” Het kruis, het woord valt al voordat Jezus in Jeruzalem is.
Het kruis, de last die op je schouders wordt gelegd.
We denken vandaag, op Ziekendag, bijzonder aan de mensen die het kruis van ziek-zijn moeten dragen.
Of aan mensen die de pijn ondervinden die in je leven kan komen omdat je zonder reserve liefhebt; de moeiten van een relatie, een huwelijk die zich na jaren openbaren. De zorg om de kinderen die soms zwaar kan wegen en je wakker houden. De onzekerheid en angsten van jongeren in een gecompliceerde maatschappij.
Wie bij Jezus wil horen, zegt Hij ons vandaag, poogt het kruis in zijn of haar leven niet weg te drukken, te ontkennen en nog minder te ontvluchten, maar probeert het te dragen. Wetend en gelovend dat je het achter Jezus aandraagt; dat Hij het niet is ontvlucht en dat er de onverwoestbare hoop is dat je zult opstaan mét Jezus, die het Kruis voor ons uit, heeft gedragen en uit de dood is verrezen. Amen.
pastoor Nico van der Peet
[1] Wijsheid 9, 13-18b; psalm 90; Filemon 9b-10. 12-17; Lucas 14, 25-33
