Verkondiging in de Sint Jansbasiliek, 13/14 december 2025,
derde zondag van de advent, Gaudete/Verheugt u’[1]
foto: Johannes de Doper in de gevangenis, bezocht door Salome, mogelijk door Guernico (+1666)
Wees geduldig, horen wij vandaag in de tweede lezing in de brief van Jakobus.
“Neem een voorbeeld aan de lijdzaamheid en het geduld van de profeten.”
Dat is één motief van deze zondag: geduld. Een prachtige deugd in onze ongedurige, ongeduldige tijd.
De andere toon en kleur van de derde adventszondag is de vreugde.
Daarom vandaag geen paars maar roze: het wit van kerstmis schijnt door het paars van de advent. Deze derde adventszondag heeft als bijnaam: “Gaudete/Verheug u”. Waarom? De Heer is nabij.
“Laat de woestijn zich verheugen, laat de dorre vlakte jubelen…jubelen en uitbundig blij zijn en juichen.”
Maar wat valt er eigenlijk te jubelen?
Het evangelie vertelt: Johannes zit in de gevangenis. Dat is nog een graadje armoediger en troostelozer dan de woestijn waar hij zich normaal ophield. Sint Jan was niet het type vrome die ver weg een verstild leven leidde en al wat in de wereld gebeurde verdrong. Nee, zijn gebed, zijn ascese, zijn afzondering hadden hem niet wereldvreemd gemaakt, maar integendeel uiterst gevoelig voor het ten hemel schreiende onrecht in de wereld, in de samenleving, aan het koninklijke hof van zijn dagen. Echte vroomheid leidt tot inzet voor gerechtigheid, menselijkheid, waarheid. Anders wordt de vroomheid een vlucht voor de harde realiteit. De vroomheid van Sint Jan heeft hem in de kerker gebracht, diep onder het paleis, waar de corrupte hofhouding van Herodes huisde.
Johannes, wegkwijnend in de gevangenis, heeft niet alle hoop verloren.
Hij heeft gehoord over de ‘werken van de Messias.’ Hij hoopt vurig op een nieuwe toekomst en hoopt dat Jezus die zal brengen. Vanuit de diepte, de profundis laat hij die prachtig geformuleerde vraag aan Jezus voorleggen: “Zijt Gij de Komende, of moeten wij een ander verwachten?”
Het antwoord van Jezus op deze aangrijpende vraag is niet heel direct. Hij zegt niet ronduit: ik ben het.
Hij zegt: kijk om je heen, zie wat er gebeurt, als je daar tenminste oog voor hebt. “Blinden zien weer, lammen lopen, melaatsen worden gereinigd en doven horen, doden staan op en aan armen wordt het evangelie verkondigd.”
Jezus wijst niet op zichzelf maar naar allen die kracht, nieuw leven, genezing vinden door zijn komst.
Johannes had alle reden in zijn gevangenis om ongeduldig en bedroefd te worden. Maar er is hoop, er is reden tot vreugde. Zoals in Johannes’ tijd gebeuren er te midden van de duisternis van deze tijd hoopvolle dingen die een mens blij kunnen maken. Vandaag denk ik aan de talloze vrijwilligers in zorginstellingen waar weinig personeel is: hoe zij er steeds weer zijn om mensen te begeleiden en aandacht te geven. Ik denk aan de religieuzen in de Verenigde Staten die alles doen om migranten die dreigen te worden gedeporteerd of al gevangen gezet zijn te bezoeken, hen het gevoel te geven dat zij te respecteren en te eerbiedigen mensen zijn, even kostbaar in Gods ogen als de andere bewoners van het land.
Jezus had grote achting voor Johannes de Doper. Hij was door familiebanden met hem verwant maar hij was ook verbonden met hem door zijn manier van leven en zou Johannes uiteindelijk ook volgen in zijn manier van sterven, gewelddadig door de hand van machthebbers, die niets van profetie en menselijkheid wilden weten. “Onder hen die uit vrouwen geboren zijn, is niemand opgestaan die groter is dan Johannes de Doper.”
De hoopvolle woorden van Jezus zijn zonder twijfel doorgedrongen tot achter de tralies die Sint Jan opgesloten hielden. De hoop, het geduld en de vreugde konden Herodes en zijn hofhouding hem niet ontnemen. Johannes bezat de lijdzaamheid, het geduld van de profeet, die weet te wachten, die blijft roepen om waarheid, liefde en recht.
Vandaag wordt ook van ons geduld en vreugde gevraagd en wij worden uitgenodigd de werken van de Christus in onze tijd na te volgen: de ogen van mensen die geen toekomst meer zien te openen, door het leven verslagen mensen weer overeind te helpen of naast hen te gaan zitten, hoop te bieden aan zieken, armen en behoeftigen. Daar is deze adventstijd voor bedoeld. Opdat Christus in die mensen door ons gediend wordt, opdat wij Christus kunnen begroeten in ons leven.
Heb geduld en verheug u, de Heer is nabij.
pastoor Nico van der Peet
[1] Jesaja 35, 1-6a.10; Jacobus 5, 7-10; Matteüs 11, 2-11
